Күн мен жылқы бейнелерінің символизмі: көне Тамғалы петроглифтерден қазіргі ұлттық дискурсқа дейін

Адия Баймурзина

Авторлар

Адия Баймурзина

Тірек сөздер:

жартастағы суреттер, Қола дәуірі, ерте Темір дәуірі, шаманизм, күн мен жылқы бейнесі, Тамғалы петроглифтері

Аңдатпа

Ұсынылған зерттеу әртүрлі әлеуметтікэкономикалық орталар мен қалалық күнделікті өмірді ұйымдастыру тәсілдері арасындағы айтарлықтай қашықтыққа қозғалатын реттеу құралдарының ұтқыр лық тәжірибесіне арналған. Бұл зерттеу бағыты ғылым және технология социологиясы аясында соңғы онжылдықтарда ерекше танымал болды, дегенмен қалалық реттеу құралдарын талдау үшін сирек қолданылады және жиі интеллектуалдық меншік, фармакологиялық препараттар немесе техникалық ойлап табулар сияқты ұтқырлық нысандарды қарастырады. Ұсынылған жоба ғылым және технология зерттеулері мен қала құқығының әлеуметтікқұқықтық зерттеулерінің қиылысында жасалған және екі құжатты қамтиды, олардың бірі жарнама және бизнес арқылы жанама түрде экономикалық саланы реттесе, екіншісі тұрғындардың бастамаларын қаржыландыруға бағытталған, бірақ нәтижесінде әкімшілікпен жанама диалог түрінде болады. Екі талдау да Серданың Барселонаны кеңету жоспары туралы Айбар мен Бейкердің классикалық мәтініне сүйене отырып, авторлардың ұсынған билікті қайта бөлу стратегияларының талдауы Алматы жағдайында қалай жүргізілетінін көрсетеді. Зерттеудің эмпирикалық бөлігі 2023 жылы жүргізілген және Алматыда халықтық қатысудың бюджетін қолдану және дизайнкодын енгізу практикалары мен құжаттарының шолуын ұсынады, ол терең интервьюлер мен ашық деректерді талдаумен толықтырылады. Бұл Орталық Азия қалаларының қалалық ортасын реттеу социалдыққұқықтық аспектілерін зерттеудің алғашқы қадамы. Зерттеу қалалық ортаның экономикалық аспектілерін реттеудің қалай жұмыс істейтінін және әртүрлі экономикалық дәстүрлердің ықпалын сезінетін күрделі және біркелкі емес экономика құрылымында әлеуметтікэкономикалық реттеу құралдарының қалай әрекет ететінін көрсетеді.

Автор туралы мәліметтер

Адия Баймурзина

ЖК «Тайбурылдың шабысы» этнотуризм менеджері, 2024 жылғы Назарбаев Университетінің Антропология және Социология мамандығы бойынша түлегі

Библиографиялық сілтемелер

Akorda.kz. (n.d.). [Photograph]. Retrieved March 14, 2024, from

https://www.google.com/imgres?imgurl=https%3A%2F%2Fakorda.kz%2Fassets%2Fmedia%2Fflag_mediumThumb.jpg&tbnid=YCutit6xmauLuM&vet=12ahUKEwiw0b6gtvuEAxVMMRAIH

bahB8QQMygDegQIARBX..i&imgrefurl=https%3A%2F%2Fwww.akorda.

kz%2Fen%2Fstate_symbols%2Fkazakhstan_flag&docid=ebpXxoELCwCldM&w=750&h=357&q=national%20flag&ved=2ahUKEwiw0b6gtvuEAxVMMRAIHbahB8QQMygDegQIARBX

Akorda.kz. (n.d.). [Photograph]. Retrieved March 14, 2024, from

https://www.google.com/imgres?imgurl=https%3A%2F%2Fwww.akorda.kz%2Fassets%2Fmedia%2Fgerb.jpg&tbnid=yjSWF1SbLGsl0M&vet=12ahUKEwiZ8fantvuEAxW2GhAIHcZ4ALMQMygAegQIARBN..i&imgrefurl=https%3A%2F%2Fwww.akorda.

kz%2Fen%2Fstate_symbols%2Fkazakhstan_emblem&docid=DCYE0ndiqm

LU9M&w=3600&h=3734&q=national%20emblem%20of%20kazakhstan&ved=2ahUKEwiZ8fantvuEAxW2GhAIHcZ4ALMQMygAegQIARBN

Arsenault, Daniel & Zawadzka, Dagmara. (2014). Spiritual Places: Canadian Shield Rock Art within its Sacred Landscape. Rock Art and Sacred Landscapes, 117–137.

Bourdieu, Pierre. (1977). Outline of a Theory of Practice (R. Nice, Trans.).

Cambridge: Cambridge University Press.

Britannica. (2024). Shamanism. https://www.britannica.com/topic/shamanism

Devlet, Ekaterina. (2001). Rock art and the material culture of Siberian and

Central Asian shamanism. In N. Price (Ed.), The Archaeology of Shamanism

(pp. 43-55). Routledge.

Dosmurzinov, Rustem. (2023). Pre-islamic World Views of the Kazkah People: from the End of the 19th to the Beginning of the 21st Century. Trames,

27(77/72), 415–438.

Eliade, Mircea. (1992). Shamanism: Archaic Techniques of Ecstasy. Princeton

University Press.

Freepik. (n.d.). [Photograph]. Retrieved November 19, 2023, from https://

ru.freepik.com/premium-photo/shanyrak-bottom-view-from-kazakh-yurtsymbol-of-kazakhstan_40072983.htm

Hermann, Luc. (2011). Rock Art of Tamgaly, Kazakhstan. Adoranten, 26–40.

Jacobson-Tepfer, Esther. (2012). The Image of The Wheeled Vehicle In The

Mongolian Altai: Instability And Ambiguity. The Silk Rouad, 10, 1–28.

Kaul, Flemming. (2018). The Chariot of the Sun and other sun horses of the

Nordic Bronze Age — including some interesting anatomical details. In

J. Dodd, & E. Meijer (Eds.), Giving the Past a Future: Essays in Archaeology

and Rock Art Studies in Honour of Dr. Phil h.c. Gerhard Milstreu, 58–69. Archaeopress.

Kemelbekova, E., & Bukharova, G. (2002). Semantics of Geometric Forms in

Nomadic Culture. 152–155.

Oers, Ron Van. (2009). Petroglyphs of the Archaeological Landscape of Tanbaly [Photograph]. UNESCO. whc.unesco.org/en/documents/115298

Outram, Alan K., Natalie A. Stear, Robin Bendrey, Sandra Olsen, Alexei

Kasparov, Victor Zaibert, Nick Thorpe, Richard P. Evershed. (2009). The Earliest Horse Harnessing and Milking. Science, 323, 1332—1335.

Price, Neil. (2011). Shamanism. In T. Insoll (Ed.), The Oxford Handbook of

the Archaeology of Ritual & Religion (pp. 983-1003). Oxford University Press.

Rogozhinsky, Alexey. (2011). Petroglyphs within the Archaeological Landscape of Tamgaly. Almaty.

Rozwadowski, Andrzej. (2014). Rock Art and Shamanism: Phenomenology,

Context and Ethics. Theory and Practice of Archaeological Research, 2(10),

57–72.

Rozwadowski, Andrzej. (2001). Sun Gods or Shamans? Interpreting the ‘Solar-Headed’ Petroglyphs of Central Asia. In: N. Price (Ed.), 2001, Archaeology

of Shamanism, 65-86, London, New York: Routledge.

Sarbassova, Guldana. (2015). Language and Identity in Kazakh Horse Culture. Bilig, 75, 227–248.

Silliman, Stephen. (2001). Agency, practical politics and the archaeology of

culture contact. Journal of Social Archaeology, 1(2), 190–209.

Taylor, William, & Barron-Ortiz, Christina. (2021). Rethinking the evidence

for early horse domestication at Botai. Sci Rep 11(7440), 1–11.

Vincent, Ko Hon Chiu. (2008). Petroglyphs of the Archaeological Landscape

of Tanbaly [Photograph]. UNESCO. whc.unesco.org/en/documents/147315

Заповедник музей “Таңбалы”. Могильники. https://tanbaly.kz/burialgrounds

— Zapovednik muzey “Taňbaly”. (n.d.). Mogylʹnyky. https://tanbaly.kz/burialgrounds

Заповедник музей “Таңбалы”. Петроглифы. https://tanbaly.kz/petroglyphs

— Zapovednik muzey “Taňbaly”. (n.d.). Petroglify. https://tanbaly.kz/petroglyphs

Рогожинский, Алексей. (2004). Памятники наскального искусства Центральной Азии: Общественное участие, менеджмент, консервация, документация. Алматы.

— Rogozhinsky, Aleksey. (2004). Pamyatniki naskal’nogo iskusstva Tsentral’noy

Azii: Obshchestvennoye uchastiye, menedzhment, konservatsiya, dokumentatsiya.

Almaty.

Рогожинский, Алексей. (2009). Наскальные изображения “солнцеголовых” из Тамгалы в контексте изобразительных традиций бронзового

века Казахстана и Средней Азии. В К. Табалдиев, Е. Смагулов & П. Петров (ред.), Материалы и исследования по археологии Кыргызстана, 4

(53–65). Бишкек: Илим.

— Rogozhinsky, Alexey. (2009). Naskal’nyye Izobrazheniya “Solntsegolovykh” Iz

Tamgaly v Kontekste Izobrazitel’nykh Traditsiy Bronzovogo Verka Kazakhstana

I Sredney Azii. In K. Tabaldiyev, Y. Smagulov & P. Petrov (Eds.), Materialy i

issledovaniya po arkheologii Kyrgyzstana, 4 (53–65). Bishkek: Ilim.

Самашев, Зайнолла. (2011). Берел. Алматы: “Таймас” Баспа үйі.

— Samaşev, Zaynolla. (2011). Berel. Almatı: “Taymas” Baspa üyi.

Самашев, Зайнолла, Базарбаева Галия, Джумабекова Гульнара, & Сагынтай Сунгатай. (2000). Berel-Берел. Альбом. Алматы.

— Samashev, Zaynolla, Bazarbayeva Galiya, Dzhumabekova Gulnara, & Sagyntai

Sungatai. (2000). Berel-Berel. Al’bom. Almaty.

5th World Nomad Games Astana 2024. (n.d.). https://worldnomadgames.kz/

en/news/ob-igrah

Күн мен жылқы бейнелерінің символизмі: көне Тамғалы петроглифтерден қазіргі ұлттық дискурсқа дейін